Elke financiële instelling heeft een ‘compliancefunctie’: ze moet het witwassen van geld en de financiering van terrorisme bestrijden. Deze taak wordt opgelegd door de antiwitwaswet, die we in dit artikel zullen uitleggen.
De antiwitwaswet is een wet die moet voorkomen dat het financiële systeem wordt gebruikt om:
- geld wit te wassen;
- terrorisme te financieren.
We spreken van ‘geld witwassen’ wanneer geld of activa van illegale herkomst in het legale financiële circuit wordt gebracht in een poging de illegale herkomst te verhullen2.
Geld of activa zijn illegaal wanneer ze afkomstig zijn uit strafbare feiten, zoals terrorisme, de financiering van terrorisme, georganiseerde misdaad, illegale drugshandel, illegale wapenhandel of illegale handel in goederen.
We spreken van ‘financiering van terrorisme’ wanneer er geld- of andere vermogensmiddelen verzameld en doorgegeven worden aan terroristische organisaties of alleen handelende terroristen. Het maakt daarbij niet uit hoe die geld- of andere vermogensmiddelen verzameld of verstrekt werden.
Hoe vertaalt de antiwitwaswet zich in de praktijk?
Verschillende organisaties moeten zich aan de antiwitwaswet houden:
- kredietinstellingen en kredietverleners, ook zij die consumentenkredieten en hypothecaire leningen verstrekken;
- betalingsinstellingen, diamanthandelaren, beleggingsondernemingen;
- …
Al deze organisaties en betrokken personen hebben:
- Een waakzaamheidsplicht;
- Een informatieplicht.
Als een organisatie of persoon weet of vermoedt dat een transactie gebruikt wordt om geld wit te wassen of terrorisme te financieren, moet die de Cel voor Financiële Informatieverwerking schriftelijk of elektronisch informeren, nog vóór die de transactie uitvoert.
Doet die dat niet, dan kan die strafrechtelijk worden vervolgd.
Het systematisch terugbetalen van een lening met cash geld kan als een atypische handeling worden beschouwd. De financiële instelling kan de klant in dat geval vragen om de herkomst van het geld te verantwoorden of een verklaring af te leggen bij de Cel voor Financiële Informatieverwerking.
—
2De wet van 18 september 2017 tot voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten definieert ‘witwassen van geld’ als volgt (artikel 2):
- de omzetting of overdracht van geld of andere goederen, wetende dat deze zijn verworven uit een criminele activiteit of uit deelneming aan een dergelijke activiteit, met het oogmerk de illegale herkomst ervan te verhelen of te verhullen of een persoon die bij een dergelijke activiteit is betrokken, te helpen aan de juridische gevolgen van zijn daden te ontkomen;
- het verhelen of verhullen van de werkelijke aard, oorsprong, vindplaats, vervreemding, verplaatsing, rechten op of de eigendom van geld of goederen, wetende dat deze verworven zijn uit een criminele activiteit of uit deelneming aan een dergelijke activiteit;
- de verwerving, het bezit of het gebruik van geld of goederen, wetende, op het tijdstip van ontvangst, dat deze voorwerpen zijn verworven uit een criminele activiteit of uit deelneming aan een dergelijke activiteit;
- deelneming aan, medeplichtigheid aan, poging tot, hulp aan, aanzetten tot, vergemakkelijken van, of het geven van raad met het oog op het begaan van een van de in de bepalingen onder 1, 2 en 3 bedoelde daden.